شیوع "کوتاه‌قدی همراه با اضافه وزن" و ارتباط آن با ویژگی‌های اجتماعی- جمعیتی والدین در کودکان دبستانی شهر خوی

سابقه و هدف: پدیده گذر تغذیه‌ای در کشورهای در حال توسعه باعث شده است که کوتاه‌قدی و اضافه وزن به طور همزمان در این کشورها وجود داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع کوتاه قدی همزمان با اضافه وزن و ارتباط آن با مشخصات اجتماعی- جمعیتی والدین در کودکان دبستانی شهر خوی انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی و تحلیلی در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول 4400 دانش‌آموز در محدوده سنی 6 تا 12 سال به روش نمونه‌گیریِ تصادفیِ طبقه بندی شده انتخاب شدند. در مرحله دوم، به طور تصادفی تعداد 54 دانش‌آموز که بر اساس استاندارد CDC 2000 به طور همزمان دچار اضافه وزن ( BMI ≥ صدک 85) و کوتاه‌قدی (صدک قدی ≤ 15) بودند، به عنوان گروه مورد 115 دانش‌آموز که دچار اضافه وزن و کوتاه قدی نبودند، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. دانش‌آموزان گروه مورد و شاهد از لحاظ سن، جنس و دبستان با هم تطبیق داده شدند. وضعیت اجتماعی– جمعیتی خانواده طی مصاحبه با مادران دانش‌آموزان تعیین شد. یافته‌ها‌: بررسی وضعیت تن‌سنجی نمونه ها نشان داد که 4/15% دارای اضافه وزن، 5/19% کوتاه قد و 2/1% به طور همزمان دچار کوتاه قدی و اضافه وزن بودند. گروه‌های مورد و شاهد از نظر سن، قد، تحصیلات و شغل والدین، BMI پدر و سابقه خانوادگی دیابت تفاوت معنی‌داری با هم نداشتند. در مدل رگرسیون لجستیک، بعد از تعدیل اثر سایر متغیرها سابقه کوتاه قدی در خانواده در مقایسه با نداشتن سابقه کوتاه قدی (05/0> P2/2 = OR)، BMI مادر بزرگ‌تر یا مساوی 30 در مقایسه با BMI کوچک‌تر از 30 (01/0> P8/2 = OR) و داشتن منزل استیجاری/سازمانی در مقایسه با صاحب خانه بودن (05/0 > P3/2 = OR) با وضعیت کوتاه قدی- اضافه وزن ارتباط مثبت داشتند. نتیجه گیری: کوتاه‌قدی در دانش‌آموزان دبستانی شهر خوی شایع‌تر از اضافه وزن بود و با عوامل ‍ژنتیکی، محیطی و اقتصادی مرتبط است. انجام مطالعات آینده نگر برای تأیید این ارتباطات و یافتن رابطه علت و معلولی مورد نیاز است.